Ponad pół miliona metrów kwadratowych w centrach handlowych oddano do użytku w 2015

Międzynarodowa firma doradcza JLL podsumowała rok 2015 na polskim rynku nieruchomości handlowych. Anna Bartoszewicz-Wnuk, Dyrektor Działu Badań Rynku i Doradztwa w JLL, informuje: „To był bardzo intensywny rok na rynku nieruchomości handlowych w Polsce. W ciągu 12 miesięcy do użytku oddano aż 502 000 mkw. nowej powierzchni w centrach handlowych, znacznie więcej niż w 2014 r., kiedy rynek wzbogacił się o 332 000 mkw. i jednocześnie najwięcej od 2009 r. Zgodnie z zapowiedziami deweloperów 2016 będzie spokojniejszy pod względem nowych otwarć – jeśli plany zostaną zrealizowane w terminie, rynek może urosnąć o 358 000 mkw. w ramach centrów handlowych”. Największe centra handlowe oddane do użytku w 2015 r.

Centrum	Miasto	Powierzchnia GLA
Zielone Arkady	Bydgoszcz	50 000 mkw.
Sukcesja	Łódź	46 300 mkw.
Tarasy Zamkowe	Lublin	37 900 mkw.
Aleja Bielany – rozbudowa	Wrocław	Dodatkowe 35 000 mkw.
Galeria Galena	Jaworzno	31 400 mkw.

Łącznie, w 2015 r. polski rynek handlowy wzbogacił się o 651 400 mkw. powierzchni handlowej w ramach centrów handlowych (wspomniane 502 000 mkw.), wyprzedażowych (21 300 mkw.), parków handlowych (30 800 mkw.) oraz wolnostojących magazynów handlowych (97 300 mkw.). „Jednym z ciekawszych trendów na rynku jest rozwój oferty usługowej i zakupowej w ramach ważnych węzłów transportowych, takich jak dworce kolejowe, cechujące się dużym przepływem pasażerów, czyli potencjalnych klientów. Ponadto, rewitalizacje i rozbudowy istniejących obiektów to nadal istotne zjawisko na polskim rynkuhandlowym. Są one odpowiedzią na starzenie się nieruchomości, rosnącą konkurencję i zmieniające się oczekiwania klientów”, wymienia Marta Augustyn, Dyrektor w Dziale Wynajmu Powierzchni Handlowych, JLL. Na początku 2016 r. całkowita podaż nowoczesnej powierzchni handlowej w Polsce wyniosła 13,01 mln mkw. w ramach takich formatów jak: centra handlowe – 9,28 miliona mkw. (71%), parki i wielkopowierzchniowe magazyny handlowe – 3,52 miliona mkw. (27%) oraz centra wyprzedażowe – 0,21 miliona mkw. (2%). Od początku 2015 r. średnie nasycenie powierzchnią w ramach centrów handlowych w Polsce wzrosło z 229 do 241 mkw. na 1 000 mieszkańców. Po ukończeniu wszystkich centrów handlowych będących obecnie w budowie,wskaźnik ten osiągnie wartość 256 mkw.– powyżej średniej europejskiej (202 mkw.), jednak wciąż poniżej średniej dla krajów Europy Zachodniej (262 mkw.) „Ogółem 566 000 mkw. powierzchni w ramach centrów handlowych jest w budowie, czyli o 20% mniej niż było w analogicznym okresie roku poprzedniego. Najwięcej powierzchni powstaje w głównych aglomeracjach”, dodaje Anna Bartoszewicz-Wnuk. Największe centra handlowe w budowie

Nazwa centrum	Miasto	Powierzchnia GLA
Posnania	Poznań	99 000 mkw.
Wroclavia	Wrocław	64 000 mkw.
Galeria Północna	Warszawa	64 000 mkw.
Forum Gdańsk	Trójmiasto	62 000 mkw.

Popyt – ekspansja polskich marek W 2015 r. do Polski weszło 18 międzynarodowych marek. Najgłośniejszym zagranicznym modowym debiutem w minionym roku był brytyjski Superdry. W 2015 r. swoje pierwsze sklepy w Polsce uruchomiły również takie sieci modowe jak m.in. Kiabi z ofertą dla całej rodziny, sportowe Decimas i Courir czy kosmetyczne – Origins. Ponadto, w ubiegłym roku zadebiutowały Dunkin’ Donuts, Fuddruckers, Dairy Queen czy Benihana. W tym samym czasie kilka sieci podjęło decyzję o wycofaniu się z polskiego rynku - czeska Bata, amerykański GAP i rosyjskie Centro. Nie jest to jednak początek nowego trendu. Polskie marki sukcesywnie powiększały swoje portfolio, czego znakomitym przykładem jest grupa LPP – w 2015 r. firma uruchomiła 13 sklepów á Tab, a w 2016 r. planuje otwarcie sklepu nowej marki modowej z „wyższej półki” -Tallinder. Dynamicznie rozwijają się również niektóre marki zagraniczne, takie jak np. H&M, które dobiera powierzchnię pod nowe koncepty, np. z wystrojem wnętrz. „Spodziewamy się debiutów nowych marek – zarówno polskich, jak i zagranicznych, których obecność wpłynie pozytywnie na odświeżenie i zróżnicowanie oferty handlowej. Oprócz marki Tallinder, w 2016 r. możemy oczekiwać wejścia popularnej, amerykańskiej sieci Forever21. Pomimo tego, w Polsce nadal brakuje takich marek jak m.in. Banana Republic, French Connection, Primark, czy Uniqlo, bardzo popularnych w innych krajach”, dodaje Marta Augustyn. Bardzo istotnym trendem jest rozszerzenie oferty pozazakupowej w centrach handlowych. „Coraz ważniejsza staje się oferta gastronomiczna, rozrywkowa czy kulturalna w polskich centrach handlowych. Galerie handlowe zaczęły pełnić także istotną rolę w społecznościach lokalnych, przejmując funkcje niekomercyjne. Przykładami takich działań są otwarcia biur coworkingowych, bibliotek, oddziałów urzędów miejskich, placówek pocztowych, czy teatrów. Usługi te pełnią podwójną rolę – z jednej strony wypełniają wolne przestrzenie, a z drugiej – zwiększają odwiedzalność podczas mniej popularnych godzin”, wyjaśnia Anna Bartoszewicz-Wnuk. Czynsze i wskaźnik powierzchni niewynajętej W 2015 r. odnotowano wzrost stawek „prime” w aglomeracjach Warszawy (do poziomu 110-130 euro za mkw. miesięcznie), Poznania (do 45-50 euro), Krakowa (do 50-55 euro) i Trójmiasta (do 47-50 euro). Wśród głównych aglomeracji najniższy poziom pustostanów rejestrowany jest w Szczecinie (1,6%), a najwyższy w Poznaniu (4,6%). Czynsze „prime” oraz wskaźnik pustostanów w głównych aglomeracjach w IV kw. 2015 r. Źródło: JLL, IV kw. 2015 r. Rynek inwestycyjny – najlepszy wynik od 2006 Agnieszka Kołat, Dyrektor w Dziale Rynków Kapitałowych Nieruchomości Handlowych JLL w Europie Środkowo – Wschodniej, informuje: „To był znakomity rok na rynku inwestycyjnym w segmencie handlowym. Właścicieli zmieniły obiekty o łącznej wartości ponad 2,26 mld euro, co jest drugim najwyższym wynikiem w historii rynku i najlepszym rezultatem od 2006 r.” Kluczowe transakcje inwestycyjne na rynku nieruchomości handlowych w 2015 r.

Centrum	Miasto	Cena (w euro)	Sprzedajacy	Kupujący
Riviera	Gdynia	291-300 mln	Fonciere Euris i Rallye	Union Investment
Stary Browar	Poznań	Ok. 290 mln	Fortis Nowy Stary Browar	Deutsche Asset & Wealth Management
Bonarka City Center	Kraków	Poufna	Udziałowcy TriGranit	TPG
Karolinka i Pogoria	Opole i Dąbrowa Górnicza	220,8 mln	BlackRock	Rockcastle
Sfera	Bielsko-Biała	Poufna	Bielsko Business Center 3 Sp. z o.o.	CBRE Global Investors

Bardzo ważnym wydarzeniem na rynku w 2015 r. było także przejęcie kontrolnego pakietu akcji polskiego dewelopera Echo Investment przez Griffin Real Estate. „Inwestorzy tradycyjnie już poszukiwali produktów prime, czyli wiodących centrów handlowych w głównych aglomeracjach, czego przykładem są spektakularne transakcje sprzedaży Riviery w Gdyni, Starego Browaru w Poznaniu czy Bonarka City Center w Krakowie. Obiekty o mocnej pozycji w mniejszych miastach również cieszyły się sporym zainteresowaniem. Duży apetyt inwestorów na polskie nieruchomości handlowe odzwierciedla kompresja stóp kapitalizacji, które obecnie szacujemy na poziomie 5% dla najlepszych projektów”, podsumowuje Agnieszka Kołat. JLL