W przypadku większości działalności gospodarczych prędzej czy później pojawia się moment, w którym trzeba nawiązać współpracę z dodatkową osobą. Z uwagi na wysokie koszty etatu, zwykle mało kto decyduje się, by na początku zatrudnić pracownika na umowę o pracę. Wówczas w grę wchodzą umowa o dzieło lub umowa zlecenie. Czym różnią się te kontrakty i w jakich przypadkach można z nich korzystać? Dlaczego umowy cywilnoprawne bywają nazywane „umowami śmieciowymi”? O różnicach pomiędzy umową o dzieło i umową zleceniem, a umową o pracę, decydują odmienne przepisy, które regulują zawieranie tych kontraktów. Zarówno umowa o dzieło, jak i umowa zlecenie to tzw. umowy cywilnoprawne, a to znaczy, że ich zasady są opisane w kodeksie cywilnym. Natomiast umowa o pracę ustanawia tzw. stosunek pracy, którego zasady (prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy) są opisane w kodeksie pracy. Z czym się to wiąże? Jeśli chodzi o zawierane umów, kodeks pracy jest znacznie bardziej restrykcyjny, niż kodeks cywilny. Oznacza to, że stosunek pracy nakłada na pracownika i pracodawcę szereg obowiązków. Dla pracownika ważniejsze są jednak wynikające z kodeksu pracy przywileje, których kodeks cywilny nie oferuje. Chodzi zwłaszcza o prawo do minimalnego wynagrodzenia, płatnego urlopu, ochronę przed zwolnieniem w czasie ciąży i przed emeryturą oraz wiele innych. Oprócz tego, umowa o pracę zawsze wymaga opłacania składek ZUS za pracownika, w przeciwieństwie do umów cywilnoprawnych. Właśnie z uwagi na brak tych przywilejów umowy cywilnoprawne bywają określane „śmieciowymi”. To określenie jest jednak na miejscu tylko wówczas, gdy pracodawca proponuje umowę cywilnoprawną jako alternatywę wobec stosunku pracy. Takie działanie jest jednak niezgodne z prawem. W przeciwnym razie umowy cywilnoprawne to po prostu świetny sposób, dzięki któremu: 1. Przedsiębiorca może znaleźć wykonawcę konkretnego zlecenia nie ponosząc wysokich kosztów zatrudnienia. 2. Pracownik może znaleźć niezobowiązujący sposób dodatkowego zarobku. Zarówno umowa o dzieło, jak i umowa zlecenie cechują się dużą swobodą kształtowania treści kontraktu, a co za tym idzie zasad współpracy. Oznacza to, że kodeks cywilny decyduje o tym, jakie zasady współpracy stosuje się standardowo w przypadku dzieła i zlecenia, ale zapisy konkretnych umów zwykle mogą stanowić co innego i są wówczas wiążące. Rozróżnienie na umowę o dzieło i zlecenie ma jednak zasadnicze znaczenie ze względu na koszt – umowa o dzieło zazwyczaj nie wymaga zapłaty składek ZUS. Warto więc wiedzieć czym te kontrakty się różnią, aby je stosować w odpowiednich sytuacjach. Umowa o dzieło a umowa zlecenie – czym się różnią? Ponieważ to pracodawca odpowiada za zapłatę składek ZUS w związku z zawieranymi umowami, jasne określenie czy umowa jest zleceniem, czy dziełem jest niezwykle ważne. Poniżej opisujemy podstawowe różnice pomiędzy tymi kontraktami. 1. Przedmiot umowy Umowa o dzieło to umowa efektu, co oznacza, że najważniejszy jest rezultat pracy wykonywanej w związku z umową. Ten rezultat określany jest właśnie jako „dzieło”. Co za tym idzie, umowę o dzieło zawiera się, jeśli efekt pracy da się nazwać i opisać, a także jest skończony w czasie i pracownik może ten efekt przedstawić zleceniodawcy. Według ogólnej zasady ten efekt jest ważniejszy niż sposób jego wykonania. Umowa zlecenie to umowa starannego działania, co oznacza, że wykonawca jest rozliczany przede wszystkim ze sposobu, w jaki wykonuje zlecenie, skrupulatności, odpowiedniego podejścia, terminowości. Te aspekty są ważniejsze niż efekt działań wykonawcy, który nie musi być w umowie określony. A zatem umowę zlecenie stosuje się wówczas, gdy efekt pracy ma mniejsze znaczenie lub nie da się go określić w umowie. Aby zobrazować różnicę pomiędzy przedmiotami umów obu kontraktów, warto posłużyć się przykładami. Przykładowe prace wymagające zawarcia umowy o dzieło:
  • stworzenie identyfikacji wizualnej firmy (logotyp, wizytówka, itd.),
  • stworzenie strony internetowej firmy,
  • napisanie serii tekstów,
  • wykonanie tłumaczenia,
  • stworzenie projektu domu,
  • wykonanie mebli na zamówienie.
Przykładowe prace wymagające zawarcia umowy zlecenia:
  • regularne koszenie trawnika,
  • obsługa sekretariatu,
  • roznoszenie ulotek,
  • ochrona,
  • rozwożenie pizzy,
  • bieżące naprawy.
2. Kto wykonuje umowę? Według ogólnej zasady, umowa o dzieło nie nakazuje wykonawcy samodzielnego wykonania dzieła. Co za tym idzie, może skorzystać z pomocy osób trzecich. Jednak treść umowy może tego zakazywać. Odwrotnie jest w przypadku umowy zlecenia. Zasadniczo wykonawca zlecenia pracuje nad nim samodzielnie, chyba że umowa zezwala wykonawcy na skorzystanie z pomocy osób trzecich. Zawierając umowy cywilnoprawne warto zwrócić uwagę na zapisy dotyczące tego kto wykonuje umowę. Z pewnością należy je uzależnić od specyfiki danego zlecenia i potrzeb firmy. 3. Czy umowa musi być płatna? Ogólna zasada mówi, że umowa o dzieło jest płatna, choć treść umowy może stanowić co innego i wówczas wykonanie dzieła jest bezpłatne. Z kolei umowa zlecenie może być zarówno płatna, jak i bezpłatna. Jeśli jednak zlecenie ma być bezpłatne, to ten fakt warto zaznaczyć w kontrakcie. Płatność za wykonanie obu typów umów następuje „z dołu”, czyli dopiero po przedstawieniu „dzieła”, które jest zgodne z warunkami umowy lub po zakończeniu wykonywania zlecenia. 4. Czy umowy cywilnoprawne wymagają opłacania składek ZUS? Rozróżnienie na umowę o dzieło i zlecenie jest szczególnie istotne jeśli chodzi o składki ZUS. Według ogólnej zasady, umowa zlecenie wymaga opłacenia składek ZUS za pracownika, zaś umowa o dzieło nie. Wówczas, umowa zlecenie wiąże się z koniecznością zapłaty składek społecznych i zdrowotnych, zaś ubezpieczenie chorobowe jest opcjonalne. Od tej zasady są jednak wyjątki, które dotyczą obu rodzajów umów. Umowa o dzieło wymaga zapłaty składek ZUS tylko w jednym przypadku. Dzieje się tak wówczas, gdy pracownik zatrudniony na umowę o pracę zawiera ze swoim obecnym pracodawcą dodatkowo umowę o dzieło. Umowa zlecenie nie wymaga zapłaty składek ZUS również tylko w jednym przypadku: gdy wykonawcą zlecenia jest student w wieku do 26 lat. Ponadto, nieco niższe składki płaci się wówczas, gdy zawiera się umowę zlecenie z osobą pracującą jednocześnie na etacie w innej firmie. Jednak gdy zawiera się umowę zlecenie z własnym pracownikiem etatowym, to trzeba zapłacić wszystkie składki ZUS, tak samo jak w przypadku umowy o dzieło. 5. Umowy cywilnoprawne a podatek dochodowy Umowy o dzieło i zlecenie na kwotę do 200 zł wymagają zapłaty zryczałtowanego podatku dochodowego w wysokości 18%. Wówczas opodatkowuje się kwotę brutto, nie biorąc pod uwagę ani składek ZUS, ani kosztów uzyskania przychodu. Natomiast jeżeli umowa opiewa na kwotę powyżej 200 zł, to opodatkowuje się ją na zasadach ogólnych, czyli biorąc pod uwagę składki ZUS i tzw. zryczałtowane koszty uzyskania przychodu. Czym są te zryczałtowane koszty uzyskania przychodu? To współczynnik, który przyjmuje się jako koszty wykonawcy danej umowy, którym z założenia obniża się kwotę do opodatkowania. Standardowo, te koszty wynoszą 20%. Jednak w przypadków umów, które zawierają przeniesienie praw autorskich (z natury rzeczy zwykle są to umowy o dzieło) istnieje możliwość zastosowania kosztów wynoszących 50%. W praktyce oznacza to, że płacony podatek jest wtedy znacznie niższy, niż w przypadku umów z kosztami w wysokości 20%. Zwykle skutkuje to możliwością wyższej wypłaty netto dla wykonawcy. W takim przypadku, umowa o dzieło jest szczególnie atrakcyjna zarówno dla wykonawców, jak i dla zleceniodawców. * O ile umowa nie stanowi inaczej. ** Z pewnymi wyjątkami. Umowy cywilnoprawne w kosztach firmowych. Czy to możliwe? Oczywiście, zarówno wydatki związane z umową o dzieło, jak i z umową zleceniem mogą stanowić koszty firmowe przedsiębiorcy, o ile spełniają ogólne warunki dla kosztów. Oznacza to, że dana umowa musi być związana z prowadzoną działalnością gospodarczą (m.in. służyć uzyskaniu przychodu). Wówczas w kosztach można zapisać pełną kwotę brutto z umowy, a zatem nie tylko kwotę netto przekazywaną wykonawcy dzieła lub zlecenia, ale także podatek dochodowy i ewentualne składki ZUS zapłacone w związku z umową. Podstawą do ujęcia w kosztach umowy o dzieło lub zlecenia jest sam kontrakt, a także dowody przelewów za składki ZUS i podatek dochodowy związane z tym kontraktem.   http://proseedmag.pl/files/prev/54/79/sebastian-bobrowski.jpgAutor: Sebastian Bobrowski – dyrektor finansowy w firmie inFakt oferującej księgowość w Ogólnopolskim Biurze Rachunkowym ze stałym dostępem do dokumentów i darmowym kurierem. Oprócz tego inFakt oferuje Program do Fakturowania i Program do Księgowości oraz usługę zakładania firmy bez wychodzenia z domu.  

Materiał zewnętrzny

Tworzenie stron i aplikacji bez kodowania? To możliwe!
Tworzenie stron i aplikacji bez kodowania? To możliwe!
W świecie technologii, gdzie każda firma stara się być na fali cyfrowej transformacji, pojawia się pytanie: czy można tworzyć strony internetowe i aplikacje...

Materiał zewnętrzny

Rejestracja kasy fiskalnej – jak to zrobić?
Rejestracja kasy fiskalnej – jak to zrobić?
Rejestracja kasy fiskalnej jest kluczowym elementem prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, w tym również w takich miastach jak Kraków. Proces...

Zobacz również