Osoba prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą ma szereg zobowiązań nakładanych na nią przez rozmaite ustawy i rozporządzenia – krótko mówiąc przez państwo. Obowiązki te zwykle wiążą się ze ściśle określonymi terminami. Co grozi za niedopełnienie powinności przedsiębiorcy lub dopełnianie ich w niewłaściwy sposób? Ogólnie, obowiązki przedsiębiorcy, które opisywaliśmy w poprzednim artykule, można podzielić na te, które wiążą się z podatkami, składkami ZUS oraz należytym przechowywaniem dokumentów. Analogicznie wobec tego można pogrupować konsekwencje błędów, pomyłek i niedopatrzeń, które się z nimi wiążą. Składki ZUS Nieopłacenie składek ZUS w terminie oznacza konieczność zapłaty odsetek, które wyliczane są według ogólnych zasad dotyczących odsetek od zaległości podatkowych. Na końcu tego artykułu opisujemy pokrótce w jaki sposób wylicza się odsetki. Oprócz tego, konsekwencje niezapłacenia składek ZUS są bardzo praktyczne zwłaszcza w przypadku ubezpieczenia zdrowotnego i chorobowego. Brak wpłaty na konto ZUS-u za ubezpieczenie zdrowotne wiąże się brakiem świadczeń NFZ-u refundowanych przez ZUS. Co to oznacza? W razie jakichkolwiek usług ze strony służby zdrowia, podatnik opłaca je z własnej kieszeni. Może to być szczególnie dotkliwe jeśli dojdzie do konieczności pobytu w szpitalu, konieczności wezwania karetki, itp. Nieco inaczej sprawa wygląda w przypadku braku opłaty na ubezpieczenie chorobowe (o ile przedsiębiorca w ogóle je opłaca, gdyż jest to ubezpieczenie dobrowolne). Brak zapłaty lub spóźnienie z chorobowym oznacza anulowanie prawa do wypłacania świadczeń w razie choroby – prawo to nabywa się po 90 dniach nieprzerwanego opłacania składek. Chorobowe daje także prawo do zasiłku macierzyńskiego – aby je nabyć wystarczy jednak terminowo opłacić tylko składkę za bieżący okres. Podatek dochodowy i VAT Przedsiębiorca musi opłacać w terminie zaliczkę na podatek dochodowy oraz podatek VAT. Nieopłacenie tych kwot w ustawowych terminach (odpowiednio 20 i 25 dzień miesiąca następującego po rozliczanym okresie) oznacza powstanie zaległości podatkowej, od której płaci się odsetki według zasad opisanych na końcu tego artykułu. Oprócz tego, z podatkiem VAT wiąże się konieczność składania deklaracji VAT-7 (K) za każdy rozliczany okres. Z deklaracji tej wynika kwota podatku do zapłaty (lub do zwrotu). Niezłożenie deklaracji w terminie może zostać potraktowane przez urząd jako wykroczenie, zwłaszcza jeśli wiąże się jednocześnie z zaległością dotyczącą zapłaty podatku. Więcej o wykroczeniach i przestępstwach podatkowych informujemy w dalszej części artykułu. Odrębną kategorią konsekwencji błędów i niedopatrzeń związanych z podatkami jest opłacenie zbyt niskiej kwoty podatków. Chodzi tutaj m.in. o takie sytuacje:
  • ujęcie w kosztach wydatków, które nie stanowią kosztów (np. koszty reprezentacji),
  • uzyskiwanie nieujawnionych i nieudokumentowanych przychodów,
  • odliczenie VAT-u od zakupu, który nie daje takiego prawa (np. paliwo do samochodu osobowego),
  • odliczenie VAT-u w niewłaściwym okresie,
  • odliczenie VAT-u lub ujęcie wydatku w kosztach korzystając z błędnego dokumentu (np. faktura VAT bez danych sprzedawcy).
Szczególnie dotkliwe konsekwencje może mieć uzyskiwanie przychodów bez dokumentowania ich i odprowadzania podatków, których istnienie urzędnicy stwierdzą w trakcie kontroli. W takim przypadku fiskus ma prawo nałożyć karną stawkę podatku dochodowego, która wynosi 75%. W takiej sytuacji podatnicy VAT muszą opodatkować nieujawniony przychód VAT-em i  w razie potrzeby zapłacić podatek wraz z odsetkami. Błędnie sporządzana i przechowywana dokumentacja Przedsiębiorca ma obowiązek poprawnego przechowywania dokumentacji związanej z finansami firmy. Chodzi tutaj m.in. o wydruki z KPiR, faktury przychodowe i kosztowe, deklaracje podatkowe, rejestry, ewidencje, czy oświadczenia. Oczywiście, w przypadku nieprawidłowej dokumentacji, urzędnicy nakazują skorygowanie jej, ale nie jest to rzecz jasna najbardziej dotkliwa konsekwencja. Jeśli dokumenty są sporządzane lub przechowywane w nieprawidłowy sposób, fiskus może odmówić prawa do uwzględnienia danego dokumentu. Z tym może wiązać się zwiększenie kwoty podatku do zapłaty za dany okres. Tę kwotę należy zapłacić wraz z odsetkami od zaległości podatkowych. Oprócz tego, nagminne i szczególnie istotne błędy mogą zostać ukarane doraźnymi mandatami (np. za niewydawanie paragonów) lub grzywnami o wyższych kwotach, które nakłada sąd. Wysokość grzywny zależy od tego do jakiej kategorii należy dany czyn. Kary za wykroczenia i przestępstwa podatkowe Każde złamanie przepisów, a zwłaszcza takie, które wiąże się z nieopłaceniem podatków lub opłaceniem zbyt niskiej ich kwoty, może zostać potraktowane jako wykroczenie lub przestępstwo podatkowe. Potencjalne kary nakładane przez sąd są wyższe, gdy czyn stanowi przestępstwo, dlatego szczególnie ważne są kryteria określające daną kategorię. Decyduje o tym kwota „uszczuplenia należności publicznoprawnej”, do której doprowadził lub mógł doprowadzić dany czyn. W praktyce, uszczuplenie to najczęściej po prostu kwota niezapłaconego podatku. 1. Wykroczenie Czyn uznawany jest za wykroczenie, jeżeli uszczuplenie jest nie większe niż 5-krotność płacy minimalnej. Obecnie kwota ta wynosi 8000 zł (5x 1600 zł). 2. Przestępstwo Przepisy uznają czyn za przestępstwo, gdy kwota uszczuplenia przekracza 8000 zł. Z kategoryzacją czynu są ściśle powiązane potencjalne kary, których może spodziewać się przedsiębiorca zalegający z podatkami. Wykroczenia zagrożone są grzywną, która wynosi od 1/10 do 20-krotności minimalnego wynagrodzenia. W 2013 r. jest to kwota od 160 zł do 32 000 zł. Oprócz tego, urzędnicy skarbowi mogą nakładać grzywny w postaci doraźnie nakładanych mandatów karnych, których kwota nie może jednorazowo przekraczać 2-krotności minimalnego wynagrodzenia – obecnie 3200 zł. Natomiast przestępstwa, karane przez sądy, mogą oznaczać nałożenie grzywny obliczanej za pomocą tzw. stawek dziennych. Stawka dzienna wynosi od 1/30 minimalnego wynagrodzenia do 400-krotności minimalnej stawki dziennej (konkretną wysokość stawki dziennej w tych ramach ustala sąd, biorąc pod uwagę np. sytuację materialną sprawcy). Sąd może nałożyć karę w wysokości od 10 do 720 stawek dziennych. W 2013 r. te kwoty prezentują się następująco:
  • stawka dzienna może wynieść: od 53,33 zł do 21 332 zł,
  • grzywna za przestępstwo może wynieść: od 533,30 zł do 15 359 760 zł.
Oczywiście, w przypadku niektórych przestępstw sąd może orzec także inne kary, np. pozbawienia wolności. Sposób wyliczania odsetek Niezapłacenie podatku w terminie jest traktowane jako wykroczenie, które karane jest automatycznie za pomocą odsetek od zaległości podatkowych. Stawka odsetek określana jest odgórnie w przepisach i dość często zmienia się – obecnie wynosi 12,5%. Naliczanie odsetek rozpoczyna się od następnego dnia przypadającego po dniu, w którym przypada termin zapłaty i kończy w dniu wykonania zaległego przelewu. Aby wyliczyć kwotę odsetek najlepiej skorzystać z kalkulatorów dostępnych w Internecie. Mimo tego, warto wiedzieć jak działają. Odsetki wylicza się następującym wzorem: Kwota odsetek = kwota zaległości x liczba dni zwłoki x wysokość stopy odsetek (12,5%) / 365. Uzyskany w ten sposób wynik należy zaokrąglić do dziesiątek groszy. Ponadto, przepisy mówią o tym, że odsetek nie trzeba płacić, jeśli ich wysokość jest niższa niż trzykrotność opłaty pobieranej za listową przesyłkę poleconą przez Pocztę Polską, która wynosi obecnie 6,60 zł. Przykładowo, w marcu 2013 r. konieczność zapłaty odsetek związanych ze spóźnioną zapłatą „dużego ZUS-u” wraz z ubezpieczeniem chorobowym pojawia, gdy spóźnienie trwa dłużej niż 18 dni.   Autor: Sebastian Bobrowski – dyrektor finansowy w firmie inFakt oferującej księgowość w Ogólnopolskim Biurze Rachunkowym ze stałym dostępem do dokumentów i darmowym kurierem. Oprócz tego inFakt oferuje Program do Fakturowania i Program do Księgowości oraz usługę zakładania firmy bez wychodzenia z domu.

Materiał zewnętrzny

Tworzenie stron i aplikacji bez kodowania? To możliwe!
Tworzenie stron i aplikacji bez kodowania? To możliwe!
W świecie technologii, gdzie każda firma stara się być na fali cyfrowej transformacji, pojawia się pytanie: czy można tworzyć strony internetowe i aplikacje...

Materiał zewnętrzny

Rejestracja kasy fiskalnej – jak to zrobić?
Rejestracja kasy fiskalnej – jak to zrobić?
Rejestracja kasy fiskalnej jest kluczowym elementem prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, w tym również w takich miastach jak Kraków. Proces...

Zobacz również