12% kontroli zaplanowanych na 2012 r. będzie dotyczyło zadań nadzorowanych przez GIP; 10% zadań okręgowych inspektoratów pracy; 32% zasadności zgłaszanych skarg i wniosków; 46% pozostałych zadań w ramach rutynowej działalności.
Inspektorzy sprawdzają przestrzeganie prawa pracy, legalność zatrudnienia, a także wyroby wprowadzane do obrotu pod względem bezpieczeństwa i higieny pracy. PIP udziela także porad; rocznie jest ich ok. 1,5 mln.
Według PIP, najwięcej nieprawidłowości wykrywanych jest w MSP. Inspekcja kontroluje niewielki odsetek firm, ale egzekwuje prawie 200 mln zł świadczeń rocznie.
PIP może nałożyć mandat karny, wystąpić z powództwem do sądu pracy, a w przypadku kontroli czasu pracy w transporcie drogowym nałożyć karę administracyjną. PIP może odstąpić od środków prawnych w przypadku pracodawcy rozpoczynającego działalność.