FPP przekazała Prezydentowi RP raport legislacyjny

Pewne i przejrzyste prawo wzmocni gospodarkę oraz inwestycje przedsiębiorstw

Federacja Przedsiębiorców Polskich (FPP) przekazała Prezydentowi RP Andrzejowi Dudzie podczas spotkania z Radą Przedsiębiorczości w dniu 3 lutego 2021 roku raport wskazujący na 7 rekomendacji na rzecz dobrego prawa. Postulaty obejmują: ograniczenie zmian prawa, podniesienie efektywności nowych regulacji, prowadzenie regularnych przeglądów obowiązującego prawa, zwiększenie znaczenia oceny skutków regulacji (OSR), ekspercką ocenę projektów aktów prawnych, ograniczenie i kumulowanie nowelizacji – wreszcie stanowienie prostych i zrozumiałych aktów prawnych oraz stworzenie przyjaznego systemu dostępu i wyszukiwania obowiązujących regulacji. Spotkanie w Pałacu Prezydenckim było poświęcone pandemii i jej wpływowi na gospodarkę.

Główne tezy raportu:

• Zmiany prawa to ostateczność
• Zachowanie procedur powinno być warunkiem procedowania projektu – OSR
• Coroczna walidacja projektów – oparta na OSR
• Prawo powinno być proste, publikacja powinna być przejrzysta i zrozumiała dla wszystkich przedsiębiorców, a nie tylko kancelarii prawnych

FPP i CALPE postulują, aby konsultacje były warunkiem legalności aktu prawnego – bez względu na podmiot występujący z inicjatywą ustawodawczą. Nowelizacje powinny być kumulowane w cyklach rocznych – a docelowo powinno być jedno źródło urzędowe o aktach prawnych, łączące wszystkie funkcje ułatwiające przeszukiwanie i aktualizację wiedzy o prawie.

„Oprócz tworzenia przyjaznego klimatu ekonomicznego dla inwestycji Rząd powinien zadbać również o przygotowanie odpowiedniego otoczenia prawnego. Niepewność i niestabilność prawa to największa bariera rozwoju gospodarczego oraz inwestycji, a jakość prawa ma podstawowe znaczenie dla skuteczności realizacji polityk publicznych. W Polsce pole do ograniczenia liczby i podniesienia jakości nowo przyjmowanych przepisów jest bardzo duże. Proces legislacyjny powinien obejmować szczegółowe i – w miarę możliwości – ustandaryzowane metody oceny projektowanych rozwiązań, podczas gdy interwencja legislacyjna powinna być ostatecznością. Należy przyjąć uporządkowany sposób decydowania o podjęciu interwencji legislacyjnej, który jest wyczerpująco odzwierciedlony w dokumencie poprzedzającym podjęcie prac legislacyjnych” – podkreśla Marek Kowalski, przewodniczący Federacji Przedsiębiorców Polskich (FPP), prezes Centrum Analiz Legislacyjnych i Polityki Ekonomicznej (CALPE).

Procedury legislacyjne należy zróżnicować kierując się trzema kryteriami kwalifikacji ich efektu końcowego, czyli projektu aktu normatywnego („produktu”) oraz jego znaczenia dla adresatów:

• znaczenie systemowe aktu: przepisy o podstawowym znaczeniu, często ramowe, ujęte głównie w Kodeksy, Ordynacje i ustawy określane tradycyjnie mianem „Prawo” vs. regulacje bardziej szczegółowe (tak rangi ustawowej, jak i podstawowej)
• obeznanie adresatów z projektowanymi normami: przepisy wprowadzające nowe rozwiązania lub zmiana celów regulacji (ratio legis) vs. przepisy wprowadzające modyfikacje dotychczasowych rozwiązań, albo tylko usuwające oczywiste błędy
• pilność i trwałość regulacji: przepisy z założenia regulujące określoną materię na czas nieokreślony, w idealnym stanie rzeczy na wiele lat vs. przepisy odpowiadające na zaistniałą sytuację i wymagające szybkiego działania prawodawcy, ale za to przyjęte na z góry określony, niedługi okres

Racjonalnie ułożona procedura legislacyjna powinna zakładać, że:

• Problemy ze stosowaniem prawa usuwa się w pierwszej kolejności środkami pozalegislacyjnymi.
• Jeżeli problemów ze stosowaniem prawa nie można usunąć bez zmiany prawa, te tzw. niekiedy „zmiany doprecyzowujące” powinny następować w ramach skumulowanych nowelizacji. Należy przyjąć zasadę, że te same przepisy zmienia się nie częściej niż po upływie 3 lat obowiązywania.
• Wprowadzenie nowych instytucji (rozwiązań prawnych) o mniejszym znaczeniu powinno każdorazowo być poprzedzone oceną wpływu obejmującą główne i bezpośrednie skutki. Należy unikać zmian częstszych niż co trzy lata.
• Modyfikacja celów regulacji najczęściej wymusza znaczniejsze zmiany przepisów. Tego rodzaju interwencja powinna być zawsze poprzedzona pogłębioną oceną wpływu, wraz z zaangażowaniem postulowanego ciała eksperckiego ds. OSR (niepolitycznego) oraz innych ciał specjalistycznych (np. Rady Legislacyjnej). Opracowanie takich projektów powinno być powierzone specjalnym zespołom, np. komisjom kodyfikacyjnym. Takie zmiany nie powinny następować częściej niż co trzy lata.
• Dążąc do zapewnienia jak największej stabilności prawa, zastąpienie dotychczasowego aktu prawnego nowym aktem powinno być wynikiem wyłącznie zmian o charakterze strategicznym (czyli najbardziej ogólnych i dalekosiężnych) planów państwa. W taki proces powinny być zaangażowane ciała strategiczne i możliwie szeroki krąg zainteresowanych. Należy unikać tak gruntownych zmian częściej niż co 7 lat. Stabilność i utrwalenie podstawowych instytucji i rozwiązań jest bowiem wartością samą w sobie.
• W zależności od kwalifikacji na podstawie powyższych kryteriów powinny zostać odpowiednio dobrane poszczególne elementy procedury, np. terminy, odpowiedzialność osobista (służbowa) i całej organizacji, zaangażowanie poszczególnych struktur, oraz – czas i zasoby poświęcone na przygotowanie aktu normatywnego.