Ile wynoszą odsetki ustawowe? Sprawdź jak policzyć wysokość odsetek.

Odsetki ustawowe to rekompensata dla wierzyciela za nieobowiązkowość dłużnika w spełnianiu zobowiązań finansowych. Prawo określa różną wysokość wartości procentowej. Zobacz jak policzyć dodatkowe opłaty za zwłokę.

Odsetki ustawowe

Odsetki ustawowe to narzędzie spełniające różne funkcje. Czasem jest to forma wynagrodzenia za pożyczenie kapitału, innym razem odszkodowanie albo forma dyscyplinowania dłużnika. Polskie prawo od kilku lat wyodrębnia kilka rodzajów odsetek ustawowych:

• odsetki za opóźnienie,
• odsetki od sumy pieniężnej (odsetki kapitałowe),
• odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych.

Podział ten został ustanowiony w 2016 roku. Poszczególne rodzaje różnią się przede wszystkim wartością procentową. Obliczanie dodatkowej kwoty należnej do zapłaty, wygląda inaczej w zależności od rodzaju naliczanych odsetek ustawowych.

Wyjaśnienie pojęć

Żeby łatwo obliczać poszczególne rodzaje odsetek ustawowych, należy zapoznać się z niektórymi pojęciami finansowymi i prawnymi. Zapewni to pełniejsze zrozumienie tematu.

Wierzyciel

Jest to osoba, żądająca spełnienia świadczenia (w tym przypadku pieniężnego) od dłużnika.

Dłużnik

Osoba, która ma obowiązek spełnić świadczenie (w tym przypadku finansowe) na rzecz wierzyciela.

Stopa referencyjna NBP

Wskaźnik ustalany przez radę polityki pieniężnej. Jest on niezbędny do obliczenia wysokości odsetek ustawowych. Od 2015 do 2019 roku notowana jest niezmiennie ta sama wartość referencyjnej stopy procentowej, czyli 1,5%. Nigdy wcześniej wskaźnik nie był tak niski. Najłatwiej śledzić wartości stóp procentowych na stronie internetowej Narodowego Banku Polskiego.

Zwłoka

Opóźnienie w wykonaniu jakiegoś zobowiązania (w tym przypadku finansowego).

Odsetki ustawowe, umowne i maksymalne

Rodzaje odsetek najłatwiej omówić na przykładzie. Załóżmy, że Pan Kowalski bierze pożyczkę. Przed wzięciem kredytu zostaje podpisana umowa, w której pożyczkodawca określił wartość odsetek. Ustalona wysokość procentowa liczona jest w skali rocznej i pozwala na określenie wysokości kosztów pożyczki. To są właśnie odsetki umowne. Jeżeli w pisemnym porozumieniu nie zostały określone procentowe wartości, wierzyciel może ubiegać się o odsetki ustawowe. W tym przypadku mówimy o odsetkach kapitałowych, wynoszących obecnie 5%. Gdy w umowie podpisanej przez Pana Kowalskiego nie podano wartości odsetek, to pożyczkodawca będzie się ubiegał o zwrot pieniędzy powiększony o 5% w skali roku. Istnieje też pojęcie odsetek maksymalnych. Ich wartość oblicza się, mnożąc przez dwa odsetki ustawowe. 2 x 5% = 10% Dla odsetek kapitałowych maksymalna wartość to 10%. Oznacza to, że gdy pożyczkodawca zapisze w umowie oprocentowanie kredytu ponad tę wartość, na przykład na 12%. To Pan Kowalski powinien spłacić odsetki w wysokości tylko 10%.

Odsetki za opóźnienie

Odsetki za opóźnienie mobilizują dłużnika do wywiązywania się ze zobowiązań w terminie. Gdy świadczenie nie zostanie wykonane na określony czas, to każdego dnia zobowiązania dłużnika będą powiększane o odsetki umowne. Może zaistnieć sytuacja, że nie zostały pisemnie określone wartości procentowe, wtedy zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego, naliczane są odsetki ustawowe za opóźnienie.

Jak policzyć odsetki ustawowe za opóźnienie?

Żeby policzyć odsetki ustawowe, musimy znać wartość stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego. Obecnie (2019 rok), wskaźnik jest na poziomie 1,5%. Przepisy kodeksu cywilnego określają, że wysokość odsetek za opóźnienie oblicza się sumując równowartość stopy referencyjnej NBP oraz 5,5 procent. 1,5% + 5,5% = 7% Dla wartości referencyjnej NBP 1,5%, odsetki za opóźnienie wynoszą 7%. Łatwo policzyć odsetki maksymalne, które zawsze są podwojoną wartością. Odsetki maksymalne za opóźnienie = 7% x 2 = 14%

W jaki sposób z obliczyć wartość długu?

Żeby obliczyć wartość długu, należy skorzystać ze wzoru: (kwota zaległa x liczba dni zwłoki x wysokość odsetek) / 365 Okres zwłoki jest określany od dnia, który następuje po ustalonym terminie spłaty, do daty uiszczenia środków. Zgodnie z kodeksem cywilnym, do naliczania odsetek przyjmuje się, że rok ma 365 dni. Przykład Załóżmy, że Pan Kowalski miał zapłacić 1000 złotych do 13 października. Dług spłaca 24 dnia tego samego miesiąca. Ile środków musi przelać wierzycielowi? Uznajemy, że w umowie nie były określone odsetki. Czas zwłoki liczony od dnia po terminie do zapłaty to 10 dni. Korzystamy z odsetek ustawowych w wysokości 7%, ponieważ w umowie nie ustalono oprocentowania długu. Kwota wynosi 1000 złotych. (1000 x 10 x 0,07) / 365 = 1,92 1000+ 1,92 = 1001,92 Pan Kowalski powinien uiścić 1001,92 zł na konto wierzyciela.

Kalkulatory internetowe

W internecie dostępnych jest wiele stron, które obliczają dług. Warto rozumieć, w jaki sposób liczyć odsetki. Internetowego kalkulatora można wykorzystać do sprawdzenia wyniku.

Odsetki od sumy pieniężnej (odsetki kapitałowe)

Ten rodzaj odsetek ustawowych jest najniższy. Jest to forma nagrody za pożyczenie kapitału. Pożyczkobiorca jest zobowiązany do spłacenia powiększonej kwoty za sam fakt korzystania z cudzych pieniędzy. Odsetki są naliczane tylko w sytuacjach określonych ustawą lub gdy wynika to z czynności prawnej. O doliczeniu odsetek może też zadecydować sąd.

W jaki sposób obliczyć wysokość odsetek kapitałowych?

Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego odsetki kapitałowe stanowią sumę stopy referencyjnej NBP i 3,5 procent. 1,5% + 3,5% = 5% Odsetki kapitałowe, dla stopy referencyjnej NBP na poziomie 1,5% wynoszą 5%. Odsetki maksymalne od sumy pieniężnej wynoszą 10%.

Odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych

Są to odsetki naliczane w przypadku transakcji handlowych. Wysokość procentowa jest zdecydowanie najwyższa. Ma to motywować przedsiębiorców do przestrzegania wyznaczonych terminów.

Wysokość odsetek za opóźnienia w transakcjach handlowych

Wysokość odsetek to wartość stopy referencyjnej NBP plus 8%. Obecnie odsetki wynoszą 9,5%. Źródło: https://zaradnyfinansowo.pl/odsetki-ustawowe/, Art. 481. KC - Odsetki za opóźnienie w spełnianiu świadczeń pieniężnych