Stal narzędziowa – co warto wiedzieć?

Stal to bardzo popularny materiał wykorzystywany przez dużą liczbę produkcyjnych przedsiębiorstw. Jedną z jego największych zalet jest duża wytrzymałość, zwłaszcza jeśli chodzi o wysokie temperatury. Stal narzędziowa jest w stanie zachować swoje właściwości użytkowe nawet przy bardzo dużym tarciu, gdzie występuje znaczny nacisk jednostkowy. Czytaj dalej, by dowiedzieć się więcej o stali narzędziowej!

1. Stal narzędziowa – podstawowe informacje
2. Stale narzędziowe niestopowe – zastosowanie
3. Stal do ulepszania cieplnego

Od czasu rewolucji przemysłowej, stal wykorzystuje się na szeroką skalę.

Stal narzędziowa – podstawowe informacje

Stal narzędziowa jest używana do produkowania różnych narzędzi, w tym narzędzi skrawających, noży, form, wierteł, matryc, cążek i narzędzi do formowania i obróbki cieplnej. Stal narzędziowa cechuje się takimi właściwościami jak: wysoka twardość, odporność na ścieranie i zdolność do utrzymania swoich właściwości w warunkach charakteryzujących się wysokimi temperaturami.
Stal narzędziowa do pracy na gorąco świetnie sprawdza się przy narzędziach narażonych na nagłe i częste zmiany temperatur. Stale bardzo dobrze poradzą sobie też z dużym ścieraniem i naciskami. Stale średniostopowe wyróżnia dobra przewodność ciepła. Tego rodzaju stale wykorzystuje się głównie do produkowania kowadeł do pras oraz niezawodnych matryc kuźniczych. Stale wysokostopowe są głównie stosowane na matryce do pras i na formy do odlewów pod dużym ciśnieniem.
Stal narzędziowa charakteryzuje się niezwykłą twardością, co sprawia, że zrobione z niej narzędzia świetnie sobie radzą z obrabianymi materiałami. Stale narzędziowe stopowe to gwarancja odporności na pękanie, właściwej ciągliwości oraz wysokiej odporności na zużycia ścierne.

Stale narzędziowe niestopowe – zastosowanie

Stale niestopowe są używane zwłaszcza do produkowania narzędzi ręcznych charakteryzujących się prostymi kształtami. Ze stali o niższej zwartości węgla tworzy się np. narzędzia pracujące udarowo (wykrojniki, młotki, przecinaki, dłuta, siekiery). Stale niestopowe o dużej zawartości węgla są natomiast używane do produkowania narzędzi służących do obróbki metali z niewielką szybkością skrawania (wiertła, gwintowniki, frezy, narzynki).

Stal do ulepszania cieplnego

Stal to materiał, który dzięki swoim specyficznym cechom (wysoka wytrzymałość na obciążenia mechaniczne, sprężystość, ciągliwość oraz plastyczność) może być szeroko stosowany jako półprodukt do budowy różnych konstrukcji i surowiec do wykonania elementów różnych urządzeń i maszyn. Zależnie od dodatkowych pierwiastków wzbogacających stop żelaza oraz węgla, stal może osiągnąć różne właściwości umożliwiające lepsze spełnianie poszczególnych wymagań. Stal może być także ulepszona dzięki wpływaniu na jej strukturę i modyfikowanie jej powierzchni. Jeden z najczęściej wykorzystywanych sposobów na zmianę właściwości stali to ulepszenie cieplne. W jego ramach pod wpływem wysokiej temperatury poprawiają się cechy użytkowe stali, między innymi odporności na skręcanie, pękanie i rozciąganie.
Stal do ulepszania cieplnego to wiele gatunków stali, które mogą być użyte do produkcji podzespołów i elementów, które są szczególnie narażone na obciążenie, np. części maszyn (koła zębate, korpusy, wały, pierścienie, sworznie).
Jedne z przeważnie stosowanych rodzajów obróbki stali to obróbka cieplno-chemiczna i hartowanie z odpuszczaniem. W trakcie obróbki cieplno-chemicznej rozgrzewa się stal, a do jej struktury są wprowadzanie dodatkowe substancje. Wykonuje się np. chromowanie, aluminiowanie, azotowanie czy nawęglanie.